
Geld werkt harder dan jij
Bedrijf van pap overgenomen of als verpleegster zorgen voor andere mensen? Het maakt nogal uit. In aflevering 4 van #sanderendekloof zien we hoe het hebben van geld meer loont dan het uitvoeren van werk.
- Feb 15, 2022 08:00:00
- Kapitaalidiotie
Terugkijken: Geld werkt harder dan jij
In deze aflevering zien we Madelon, die rijk wordt van bitcoin. Evenals Sander en Florentine zit ze er lekker bij; haar "geld werkt" waardoor ze zelf niet hoeft te werken. Ook zien we Jan die vrachtwagenchauffeur is en Meike, verpleegkundige. Zij moeten wél werken. Ook in deze aflevering is vooral het contrast weer heel sterk. De montage en overgangen door de VPRO zijn zó scherp.
Money-Empathy Gap
Opvallend in deze aflevering vond ik hoeveel moeite Madelon, Florentien en Sander hebben om één eenvoudig feit te benoemen "we hebben natuurlijk geluk gehad". Het lukt ze allemaal niet. Allemaal zijn ze van mening dat ze hard gewerkt hebben, een visionair inzicht hebben gehad en dat het voor iedereen mogelijk is om ook succesvol te zijn. Succes is een keuze. Het lukt ze niet om in te zien dat het erven van een bedrijf of het beginnen met een startkapitaal alles uitmaakt. Ze zien het domweg niet.
Het deed me denken aan The Money-Empathy Gap, een bekend onderzoek uit 2012 waarbij twee personen een ongelijk potje monopolie spelen. Lees het eens, aanrader. Persoon 1 begint met $2000, krijgt $200 als hij langs start gaat en mag met 2 dobbelstenen rollen. Persoon 2 begint met $1000, krijgt $100 bij start en heeft 1 dobbelsteen. Wat blijkt? Nou, voorsprongspeler 1 wint, natuurlijk, dat snapt iedereen. Zonder uitzondering wint de voorsprongrijke persoon. Opvallend is dat deze persoon vaak denkt dat hij alsnog gewonnen heeft doordat hijzelf zo goed gespeeld heeft. Sterker nog, het blijkt dat persoon de voorsprongspeler minder empathisch wordt. Al tijdens het spelen spreekt hij de pechvogel aan met opdrachten (geef mij de dobbelstenen) in plaats van vragen (mag ik de dobbelstenen) en vind dat persoon 2 niet zo moet zeuren (speel nou gewoon leuk mee), plus nog veel meer voorbeelden. De gelukrijkerd wordt minder empathisch als gevolg van rijk zijn.
Het is voor mijn idee precies deze missende empathie die we zien in geld werkt harder dan jij. Die zo treffend en duidelijk in beeld wordt gebracht. Madelon, Florentien en Sander zijn niet in staat in te zien hoeveel geluk zij gehad hebben. En delen van hun gelukvogelarij, belasting betalen over vermogen? Nee natuurlijk niet, "daar is toch voor gewerkt" dreunt Madelon domreden 2 tegen vermogensbelasting al weer op.
Geld werkt helemaal niet
Geld werkt harder dan jij is de gevleugelde uitspraak die in deze aflevering een paar keer terug komt. Als frame voor het aankaarten van vermogensongelijkheid prima. En toch blijft me iets steken bij deze benadering.
De aflevering komt niet veel verder dan "sommige mensen moeten hard werken, rijke mensen niet, en dan willen ze ook nog eens geen belasting betalen". Dat vind ik een gemiste kans die een cruciaal onderdeel van rentenierskapitalisme laat liggen; geld werkt namelijk helemaal niet, mensen werken.
Waar komt de vermogensgroei van Florentien en Sander vandaan? Simpel; rente, huur, dividend. Mensen zoals Meike, Jan, jij en ik, huren een huis om in te wonen of betalen netjes hypotheek. Als Jan werkt voor de Albert Heijn wordt er winst gecreëerd, die in de vorm van dividend aan aandeelhouders uitbetaald wordt.
Er is niet zoiets als een -neutrale vermogensgroei-. De vermogens van Florentien, Sander en Madelon groeien niet vanzelf, andere mensen werken en betalen hen daarmee. En dan willen ze ook nog eens geen belasting betalen.
Het meest toffe contrast in deze aflevering vond ik tussen Meike en Jan. Meike die zegt "ik vind het wel raar dat ik hard moet werken" en Jan zegt "mij maakt het niets uit dat anderen niet hoeven te werken". Dat verschil intrigeert mij.
During a goldrush, sell shovels.
Ten slotte. Nog iets anders. Madelon komt in deze aflevering een paar keer voorbij omdat ze geld verdiend met haar investeringen in bitcoin. Dat klopt natuurlijk niet. Cryptovaluta als bitcoin zijn namelijk helemaal geen investering, maar een speculatie.
Hier had Sander echt wel kritischer kunnen zijn en ik vind het laakbaar dat hier niet tegenin gegaan is. Met een reden.
Waar verdiend Madelon geld mee? Ik geloof niet dat dat echt met bitcoin is. Op haar website zie je dat ze cursussen over bitcoin verkoopt en biedt ze links aan naar platformen waar je crypto kunt handelen. Volgens mij verdient Madelon geen geld met bitcoin maar aan bitcoin.
During a goldrush, sell shovels.
Tijdens de goudkoorts in de Verenigde Staten zijn er een paar geluksvogels extreem rijk geworden doordat ze goud vonden. Maar weet je wie er consistent, best wel rijk, zijn geworden? Dat waren de mensen die landkaarten verkochten, schepjes, zeefjes, advies over rivieren en die een bank aanboden om het goud veilig op te slaan.
Tijdens een goudkoorts moet je schepjes verkopen.
En dát is wat Madelon en andere crypto enthousiastelingen doen: schepjes en zeefjes verkopen. Cursussen die bitcoin uitleggen, platformen om bitcoin op te handelen, betaalde links naar marketplaces. Bitcoin is een goudkoorts, mensen willen snel rijk worden, verkoop schepjes.
Verder wordt Madelon en co rijker doordat bitcoin meer waard wordt. Wanneer wordt bitcoin meer waard? Simpel, vraag en aanbod. Het aanbod staat vast (groeit slechts minimaal), kortom, bitcoin wordt meer waard doordat er meer vraag is. Bitcoin wordt alleen meer waard omdat een andere loser jou meer wil betalen dan jijzelf ooit betaalde.
Bij een eerdere afleveringen over privé onderwijs was er een grappig bij-effect. Het ging over de oneerlijke kansen tussen publiek en privé onderwijs en na de aflevering was er een recordaantal aanmeldingen bij het luzac. Oeps.
Stel je weet niets van investeren, je bent nooit 2 seconden bij mij in de buurt geweest (2 seconden is de maximale tijd dat ik bitcoin niet aan het affakkelen ben). Ik denk dat je dan "cryptovaluta zijn een goede investering" meeneemt uit deze aflevering. Helaas zijn cryptovaluta geen goede investering, of uberhaubt een investering.
Ik vrees dat Madelon onderhand weer een heel aantal schepjes cursussen heeft verkocht. Meer gewillige mensen die crypto kopen betekent ook dat Madelon haar portefuille weer meer waard is.
Oprecht jammer. Hetzelfde punt had gemaakt kunnen worden door Jan en Meike niet te vergelijken met Madelon maar met een willekeurige aandelenbezitter. Die wordt ook automatisch rijk, maar dan met een investering in plaats van een speculatie. En bovendien, als iemand iets persoonlijk meeneemt uit Sander en de kloof laat het dan bij de hemel niet zijn om in crypto te gaan investeren maar gewoon ouderwets saai in aandelenfondsen.
Ik geef nooit financiëel advies, maar dit durf ik te zeggen; crypto zijn geen goede investering, het is überhaubt geen investering.
Wat ik overigens ontzettend tof vind is dat Sander in deze aflevering, voor het eerst in de serie, een lans breekt voor vermogensbelasting. Niet voor erfbelasting, of het afschaffen van de jubelton maar puur vermogensbelasting. En dat is terecht, nodig en moet vaker gezegd worden. Belast vermogen.
Dan heb ik ineens zin in een potje monopolie.
Tevens ben ik van mening dat cryptovaluta vernietigd had moetende worden.
Plaats een reactie