Deplatforming

• ma. 20 feb. 2023 20:30:00
• Meuk

Hebben wij contact via Twitter, Facebook, LinkedIn, Instagram of Pokemon Go? Bij Deplatforming Dinand - contact houden heb ik een overzicht hoe je mijn berichten kunt blijven zien of in contact kunt komen.

Longread. Dit artikel is geschreven om mijn gedachten op een rij te zetten en om ideëen te geven aan anderen die ook graag afscheid nemen van Google et al.

Ok. Ik ga dus afscheid nemen van alle gratis* diensten van Google, Microsoft, Facebook, etc. Maar even serieus Dinand, waarom zou je jezelf dit aandoen? Goede en terechte vraag. En het antwoord is helaas complexer dan "Dinand is een sadomasochistisch mannetje". Toegegeven, ik ben het soort persoon dat voor zijn plezier een 3 tientjes rekenfout met zijn energieboer uitvecht (en wint). Maar om nou voor de hobby mijn Gmail om te zetten naar een alternatief gaat zelfs mij wat ver.

Toch ga ik dat doen. Gmail. Youtube. Alle andere Google diensten. Facebook. Twitter. Instagram. Wellicht LinkedIn. Niet meer voor mij.

Communicatie; wat verdient aandacht?

Diensten zoals Twitter, Facebook, Google, LinkedIn gebruiken we voor communicatie. Persoonlijk; oh hee wat leuk dat Wouter een kind gekregen heeft, tof dat je een nieuwe baan gevonden hebt. Maar ook maatschappelijk; wat is het laatste nieuws, hoe gaan we om met een virus, wat moeten we met de klimaatcrisis, is het terecht om kinderopvang gratis te maken?

Voor sommige dingen wil ik meer aandacht hebben dan andere. Voor sommige dingen moeten we als maatschappij meer aandacht hebben dan anderen. Welke dat zijn is een moeilijke vraag met meerdere antwoorden. Die keuze is rommelig, onduidelijk, tegenstrijdig. Omdat communicatie tussen mensen rommelig, onduidelijk en tegenstrijdig is. Meningen verschillen hierover en dat is ok.

Ik zit al heel lang op Twitter maar merk dat ik er ook al enige tijd op uitgekeken ben. Toen Elon Musk het platform vorig jaar kocht begon hij met het afsluiten van personen die hem niet bevielen; bijvoorbeeld personen die berichten deelden over zijn privé jet. Vervolgens werden journalisten die hierover schreven ook afgesloten. Het duurde ook niet lang voor racisme, homofobie en andere hatelijke content weer terugkwam op het platform. Elon Musk is voor vrijheid van meningsuiting, tenzij het negatief is over hemzelf.

Een private partij die journalisten monddood maakt, ik vind dat eng. Maar het mag, een private partij mag zelf bepalen welke inhoud het toelaat. De vraag is waarom we met z'n allen zo afhankelijk zijn van een private partij voor maatschappelijke dialoog en journalistiek. Toegegeven, maar 10% van de Nedelanders gebruikt twitter; maar bijna alle journalisten gebruiken Twitter.

Je kunt het daar mee eens of oneens zijn; maar ik denk dat de keuze welke dingen wel of niet gezegd moeten worden een maatschappelijk vraagstuk is dat niet bij een commerciële partij moet liggen. Nog los van de vraag wat voor persoon de leiding heeft over zo'n bedrijf.

Wat krijgt aandacht? Waarover spreken we met elkaar?

Twitter heeft er, financieel, baat bij als ik langer aan het lezen ben op Twitter. Want dan kunnen ze mij meer advertenties tonen. Dus doet Twitter er alles aan om mij veel te laten reageren op anderen, en anderen op mij. Want dan ben ik langer aanwezig en zie ik meer advertenties. Zo ook Facebook, Instagram, LinkedIn.

Wat blijkt? Boosheid is een goede motivator om te reageren op berichten. Boosheid is ook een goede motivator om meer te lezen. Twitter heeft er dus financieel baat bij om gebruikers boos te laten zijn.

De algoritmes van Twitter, de software die bepaalt welke berichten door wie te zien zijn, zorgen er dus voor dat vooral boosmakende berichten veel gezien worden. Want boosheid is een goede motivator om te reageren, lezen, langer op Twitter te blijven.

En dat merk je.

Er komen veel berichten voorbij op Twitter. Sommigen zijn leuk, van andere word je boos of het laat je koud. Maar wat opvalt is dat het grootste deel van de berichten boosmakend is.

Dat is niet gezond.

Welke gesprekken aandacht verdienen moet niet afhankelijk zijn van de winst voor Twitter. Soms verdiend een boosmakend onderwerp aandacht; soms wil ik aandacht hebben voor een nieuwe innovatie die energieopslag beter mogelijk maakt. Ik heb het hier over Twitter omdat ik daar veel zat, maar ditzelfde geldt voor Facebook of LinkedIn.

Als maatschappij voeren we continu gesprek met elkaar. Hoe gaan we om met het coronavirus, moeten huren gereguleerd worden, wat moeten we met klimaatverandering? Online voeren we dat gesprek, meestal, op commerciële platformen. Dat moet veranderen. Want wat boosmakend is verdient niet altijd aandacht. En soms. Soms is de beste respons om uit te loggen en aandacht te hebben voor een boom in de tuin. En beidde verdient Twitter geen geld aan.

Het gesprek waar Twitter het meest geld aan verdiend is niet per sé het meest waardevolle gesprek.

Twitter, Facebook, Instagram, LinkedIn hebben baat bij "engagement", gebruikers die langer online blijven en veel op elkaar reageren. Maatschappelijk gesprek heeft behoefte aan doordenken, overwegen, luisteren en soms om eventjes te wandelen.

De keuze welke uitingen toelaatbaar zijn en welke onderwerpen aandacht verdienen is een maatschappelijke keuze. Die keuze is niet gemakkelijk of eenduidig. Meningen zullen erover verschillen. Maar de keuze wat aandacht verdient moet denk ik niet bepaald worden door een commercieel bedrijf. Dat is waarom we online niet-commerciële alternatieven nodig hebben om met elkaar in contact te zijn en maatschappelijke dialoog te voeren.

Klant of gebruiker?

Is het je wel eens opgevallen dat je steeds slechtere informatie vind via Google? Zoek je naar "gootsteen verstopt" dan vind je 20 artikelen met daarin precies dezelfde informatie;

Hoe moet ik mijn gootsteen ontstoppen?

Je hebt last van een gootsteen die verstopt is. Dat is vervelend. Wat moet je daaraan doen? Wat kun je doen aan een gootsteen die verstopt is? Is er een truc om je gootsteen te ontstoppen?

Waarom je gootsteen ontstoppen.

Het is belangrijk om je gootsteen te ontstoppen. Laten we kijken hoe je je gootsteen moet ontstoppen. ... ... ...

Allemaal loze, lege, bullshit paginavulling waar ik niet naar zoek. Die bullshit informatie staat daar zodat de pagina hoger in Google komt. Onderaan de pagina staat dan een link naar HG gootsteen ontstopper. Let er maar eens op; het is best moeilijk om andere informatie te vinden dan artikelen die geschreven zijn om hoog in Google te komen.

En is het je wel eens opgevallen dat je in Google Maps de hele tijd logootjes krijgt van supermarkten, fastfood ketens of de fucking Pets Place? Ik heb niet eens een huisdier. Ik wil weten waar ik heen moet. En dat logootje van de Pets Place staat over de straatnaam heen die ik probeer te lezen en verbergt de route die ik probeer te snappen.

Waarom staat de Pets Place in de weg om mijn route te vinden?

Of het nu gaat om logo's op de kaart die mij in de weg zitten op Google Maps, bullshit artikelen met non-informatie in Google Search, video's die ik helemaal niet wil zien op Youtube of alle andere irrelevante informatie waar ik doorheen moet baggeren voordat ik vind wat ik eigenlijk zoek, het gaat om hetzelfde verschijnsel.

Ik ben geen klant van Google, ik ben het product. Adverteerders zijn de klant en betalen ervoor om in mijn gezicht geschoven te worden.

Ik ben geen klant, ik ben gebruiker.

Het gaat er niet om of ik bij mijn bestemming aankom, of een oplossing vind voor mijn verstopte gootsteen, of de video's zie die ik interessant vind. Google word betaald door HG gootsteenontstopper en door de Pets Place.

Ik ben een gebruiker van Google; Pets Place is de klant.

Maar als ik zoek naar "gootsteen verstopt" dan wil ik op een obscure blog uitkomen van een random opa in Surhuisterveen die daar een truc voor ontdekt heeft. En niet op de blog van de marketingstagair van HG waarin alle keywords op een slimme manier gebruikt zijn zodat ik op die pagina terechtkom.

En soms, als ik inzoom op een kaart, doe ik dat omdat ik wil zien op welke straat ik sta. Dan heb ik geen behoefte aan de informatie dat er een McDonalds om de hoek zit of dat er een Pets Place aan de overkant is. Tief op met je Pets Place, ik zoek naar de straatnaam.

Maar Google word betaald door de Pets Place en de HG. En dus staat mijn kaart vol met kleine logootjes en mijn zoekresultaten vol met nutteloze artikelen met noninformatie. Ik ben geen klant van Google, ik ben gebruiker.

Dat wil ik niet langer. Ik wil een kaart waarmee ik van A naar B kom, ik wil zoekresultaten op basis van wat ik zoek en ik wil de video's zien die ik interessant vind.

Google heeft er financieel belang bij dat ik informatie vind die niet nuttig voor mij is, en dat ik aankopen doe die ik niet van plan was. Want Google is een platform voor adverteerders en adverteerders betalen Google.

Ik geloof dat we er als maatschappij baat bij hebben als we minder aankopen doen en diensten gebruiken waar we klant zijn, geen product.

Nog meer redenen

Er zijn denk ik nog meer redenen om persoonlijk, en als maatschappij, los te komen van Google, Microsoft, et al.

Google, of Microsoft, beheert de data van bijna iedereen. Van zoekgeschiedenis, email, bezochte locaties, bekeken videos, opgeslagen documenten, tot gemaakte foto's, afspraken en contacten. Alles. Google, of Microsoft, heeft dit soort data ook van bedrijven. Documenten, videovergaderingen, agenda's, email. Alles.

Zelfs al zou Google het meest vriendelijke, goede, knuffelbeer-ethische, bedrijf zijn dat bestaat (en dat is het niet), dan nog denk ik dat het niet wenselijk is dat één partij zo-veel-informatie beheerd. Dat moet anders.

Het kan ook anders. De afgelopen jaren is er veel goede open source software uitgekomen en zijn er alternatieve diensten ontstaan waardoor het mogelijk is om niet meer volledig afhankelijk te zijn van Google.

Early adopter

Ik denk dat we er als maatschappij op vooruitgaan als we voor ons contact niet meer afhankelijk zijn van commerciële partijen. Als we diensten gebruiken waarbij we klant zijn en geen gebruiker. Als we zelf met open-source software onze eigen boontjes kunnen doppen. Als al onze informatie niet meer bij één grote partij staat.

Je mag dat natuurlijk met me oneens zijn of denken dat ik overdrijf. Prima. Dan is dit artikel niet voor jou.

Maar ik wil zelf niet meer afhankelijk zijn van Google, Twitter, Facebook, LinkedIn. En door zelf over te stappen naar alternatieven hoop ik ook te laten zien dat het mogelijk is. Om op die manier wat ijs te breken voor anderen die mijn overwegingen delen.

Als Early Adopter loop je tegen wat meer problemen aan. Maar laten we eerlijk zijn, ik ben een nerd, dus als ik niet in staat ben om een alternatief voor email te vinden dan heeft Google gewonnen. Ik heb, natuurlijk, wel een alternatief gevonden voor email.

In de blauwe hoek Google; in de rode hoek Dinand. Place your bets.

Alternatieven

De diensten van Google, Microsoft en Facebook gebruiken we in een groot deel van ons leven. Google is in mijn geval de heftigste en gebruik ik voor zo teringgraftyfusgruwelijk** veel; op mijn telefoon (android), voor mijn apps (play store), email (gmail), routekaart (maps), zoeken (search), agenda (calendar), contactpersonen (contacts), videobellen (meet) en ga - maar - door. Hoe ga je dat vervangen?

Gelukkig zijn er de afgelopen jaren oplossingen gekomen om precies dat te doen; Google Workspace (gmail, calendar, etc) of Microsoft Teams vervangen door iets anders. Er is gratis bruikbare open-source software en alternatieve diensten. Hieronder zet ik een paar, die ik ga gebruiken, op een rij.

Nextcloud

Hoewel ik Nextcloud nog maar kort gebruik, en ik nog veel moet overzetten, ben ik nu al fan. Nextcloud is een open-source product en fungeert als een 1-op-1 vervanging voor bijna alle Google en Microsoft diensten.

Daphne en ik gebruiken onze eigen nextcloud nu om onze bestanden en foto's te delen. Maar ik gebruik het ook voor gedeelde mappen met klanten, of de foto's van een skivakantie met vrienden.

Nextcloud kun je zelf installeren, of je kunt een hoster betalen om dat te doen. Op deze Nextcloud installatie kun je vervolgens accounts aanmaken en bestanden delen. Vergelijk het met Dropbox. Door de apps voor Android, IOs en Desktop (Windows, Max, Linux) synchroniseer je bestanden van je nextcloud naar je computer.

Maar Nextcloud is meer. Bovenop dit bestanden delen zijn verschillende andere diensten gebouwd. Calendar, Contacts, Files, Talk, Memories, en nog veel meer. Al deze apps kunnen 1 op 1 een Google of Microsoft dienst vervangen.

Gmail / Outlook ➡️ Nextcloud Email
Google Calendar / Teams Calendar ➡️ Nextcloud Calendar
Google Meet / Microsoft Teams ➡️ Nextcloud Talk
Google Contacts / Outlook Contacts ➡️ Nextcloud Contacts
Google Photos / Microsoft Photos ➡️ Nextcloud Memories
Google Drive / Microsoft Share / Dropbox ➡️ Nextcloud Files

Plus alles wat ik nu vergeten ben.

Het mooie aan dit alles is dat het software is die je zelf draait, je blijft zelf dus eigenaar van je bestanden en andere data. Ik heb Nextcloud nu draaien en gebruik het, nu al, om bestanden te delen met Dcreative klanten, voor mijn kerkwebsite webinars, mijn foto archief, backups van mijn telefoon, ebooks. De komende tijd ga ik veel diensten, vooral de Google diensten, vervangen door Nextcloud apps.

Dat betekent dat ik nog steeds email heb, en een kalender en kan videobellen. Maar dan met software die ik zelf draai en data die ik zelf beheer.

Nextcloud maakt het één op één mogelijk om vrijwel alle samenwerk diensten van Google, Microsoft en Dropbox te vervangen. Fun fact, de EU gebruikt nextcloud zodat ze niet afhankelijke zijn van Amerikaanse bedrijven. Ik juich dit toe. De EU ondersteund nextcloud financieel en gebruikt het vervolgens zelf. Open-source op haar best.

☁️ Nextcloud

Postits

Ik vind het leuk om stukjes te schrijven. Die plaats ik al jaren op mijn website. Wat ik leuk vond aan Twitter was de mogelijkheid om hele korte, losse flodders, te kunnen plaatsen. Soms heb ik één mooie foto of één gedachte die ik wil delen en hoeft dat geen heel artikel te worden.

Hiervoor heb ik Postits gemaakt. Postits zijn "Korte berichten, losse afbeeldingen, hersenspinsels, snelle updates om gedachteloos doorheen te scrollen". Het idee van Postits is dat ik ze makkelijk kan plaatsen. Postits zijn kort, maar vormen een mooi inkijkje voor wie dat leuk vind.

• Postits kunnen gekoppeld worden aan artikelen, ze worden dan bij het betreffende artikel getoond. Op deze manier ontstaat er een live-blog.
• Ik kan Postits snel plaatsen en ze vormen toch een mooi overzicht.
• Postits kunnen gemakkelijk gepost worden naar Mastodon, waar ik actief verwacht te blijven.

Veel van de sociale netwerken, zoals Twitter, Facebook en Instagram ga ik vervangen door Postits. Het is een leuke manier voor mijzelf om kleine updates te posten die voor anderen leuk zijn om te zien. Niet iedereen kan zoiets natuurlijk maken en dat is ok. In dat geval is Mastodon een goed alternatief voor Twitter, Facebook, Instagram, etc.

📃 Postits

Mastodon

Twitter gebruikte ik natuurlijk niet alleen om berichten te plaatsen, maar ook om te reageren op anderen en te lezen wat anderen schrijven. Op Twitter volg ik Amerikaanse advocaten met inzicht over de politiek daar, Boswachters die schrijven over hun werk, nerds die bezig zijn met Dungeons & Dragons en nog veel meer. Maar goed, door de algoritmes die aansturen op negatieve emoties is Twitter een krijsende bak gehuil geworden. Het gehuil mis ik niet, maar het leuke contact met gelijkgestemden of hobbygenoten mis ik wel.

Mastodon is één van de alternatieven voor Twitter. Mastodon is open source, en belangrijker, het is een open protocol. Vergelijk het met email; of je een @gmail of een @hotmail adres hebt, je kunt met elkaar spreken. Er is ook niet één dienst, maar vele losse dienstjes/servertjes die met elkaar praten. Het grote voordeel daarvan is dat er niet één bedrijf (Twitter) is die bepaald wat wel mag, niet mag en aandacht krijgt. Maar het platform faciliteert een publiek gesprek, zonder winstoogmerk. De Mastodon servers draaien op donaties, giften en vrijwilligerswerk. En dat gaat prima.

Of bepaalde content; geweld, politiek, sexueel getint, drugs, rock&roll, toegestaan is word niet bepaald door een bedrijf of de adverteerders maar door de gebruikers. Als gebruiker kun je anderen blokkeren, maar ook de server administrator kan bepaalde content weren. Doet een server administrator dit niet goed? Dan kun je als gebruiker overstappen naar een andere Mastodon dienst. Op deze manier is het een wat rommelig, democratisch, sociaal proces wat er wel of niet geaccepteerd word in de publieke ruimte. Misschien niet altijd duidelijk, maar niet gedreven door zakelijke belangen.

Ik zie in Mastodon iets terug van het vroege internet. Het is rommelig, het is niet strak afgebakend, onduidelijk, maar ook democratisch met sociale omgangsnormen. Een sociaal proces, niet een bedrijfsmatig proces, bepaalt de interacties. En dat lijkt mij prima.

Wat merk je hier nu in de praktijk van? Nou, een paar dingen vallen mij op:

• Op Twitter voert negatieve interactie de boventoon. Op Mastodon zie ik veel meer positieve inhoud en dingen waar ik vrolijk van word.
• Op Mastodon spreek je gemakkelijker met elkaar dan over elkaar. Op Twitter is dit andersom. Op Twitter gebruik je een quote-tweet om lelijk over iemand te doen tegen je eigen vrienden, op Mastodon heb je geen andere mogelijkheid dan om te reageren op de persoon zelf. Dat is goed.
• Mastodon is rustiger, mogelijk is dit tijdelijk maar dat denk ik niet. Mastodon bied ruimte voor meer inhoud en rustigere conversatie. Ik denk dat het publieke gesprek daar baat bij heeft. Meer 🤔, minder 🤬.

Al deze dingen bevallen mij en ik hoop dat Mastodon de positieve marktplaats van ideeën word die Twitter in haar begindagen was.

🐘 @dinandmentink@mastodon.online

Simple Mobile Tools

Voorgeïnstalleerd op android komt een hele set met applicaties van Google waar ik me al langere tijd helemaal kapot aan stoor. Vooral omdat ze vol zitten met onhandige prut van google. Overal zitten extra bolletjes met features waar niemand om vraagt. De File Manager laat geen mappenstructuur zien maar wel een google backup optie. De sms app geeft elke keer bij opstarten een popup "ga akkoord met de voorwaarden". Ga je akkoord met de voorwaarden dan heb je ook meteen google talk ingesteld in plaats van sms. Teringiritant. De maker van Simple Mobile Tools legt het zelf beter uit.

Simple Mobile Tools is een set met android applicaties die 1 op 1 de prut van Google kunnen vervangen. Zo is er een Dialer (telefoon) app, SMS, Calendar, Contacts, Gallery, Clock etc.

Ook al ga je verder niet weg bij Google; ik raad deze apps aan boven de standaard Google apps. Ze kunnen als 1 op 1 vervanging gebruikt worden, terwijl je data nog steeds op dezelfde manier gesynchroniseerd worden. Op die manier kun je de apps los vervangen van de data. Heerlijk.

📱Simple Mobile Tools

Hoe gaan we dit doen?

Laat ik beginnen met iets tofs: het is mogelijk. Het kan. Het is mogelijk om sociaal actief te blijven en tóch afscheid te nemen van al deze diensten. Het nare is: het betekent enkele pijnlijke keuzes en ook wel wat werk.

Het pijnlijkste aan stoppen met Twitter, Facebookk, Instagram, LinkedIn is dat ik een deel van mijn contacten via die platformen heb. Contacten die, als ik niet meer op dat platform zit, verdwijnen. Dit gaat vooral over oude vrienden en vage kennissen. Familie en goede vrienden spreek ik toch wel, daar maak ik een punt van. Stel dat er ooit een reünie van de middelbare georganiseerd word? Nou, dan hoop ik dat iemand mijn email nog weet. Maar als ik eerlijk ben; ik log ongeveer 1 keer per jaar in op facebook, dus contact via facebook betekent in feite al heel lang "eigenlijk geen contact meer".

Het belangrijkste dat je kunt doen om minder afhankelijk te zijn van Facebook of Google, en uberhaubt in het leven, is om te beginnen met wekelijks een vriend bellen.

Mijn doel is om de diensten die ik gebruik in kaart te brengen. Hier één voor één een alternatief voor op te zetten en dan over te stappen. Voor sommige diensten, zoals Dropbox of Google Calendar, is dat makkelijk. Bij de sociale netwerken zoals Twitter en Facebook zal ik mijn vertrek moeten aankondigen, data downloaden en uitzoeken. Dat heeft iets meer voeten in de aarde.

Een groot deel van het voorbereidende werk heb ik al gedaan. Ik heb de Postits gemaakt die ik ga gebruiken in plaats van sociale netwerken, ik ben actief geworden op Mastodon, ik heb Nextcloud draaien. Vanaf hier kan ik één voor één de diensten gaan overzetten en afsluiten.

Het zal een tijd duren, ik heb nog niet overal een alternatief voor. Maar één voor één.

Let's go.

Hitlist

Als ik toch bezig ben dan zijn er een paar dingen die ik handiger kan aanpakken.

Links

Vind je dit interessant? Dan heb ik een paar handige links op een rij gezet.

• How I Fully Quit Google (And You Can, Too)
• My Year Without Google
• Nextcloud
• migadu
• hCaptcha
• MapsWithMe
• Newpipe

* Als een dienst gratis is dan word er op een andere manier geld verdient. Meestal is dat door je persoonsgegevens te delen met adverteerders. Als je niet betaald voor een dienst dan ben jij het product.

** Dit is een technische term.